Moskova her ne kadar işgal iddialarını reddetse de, Ukrayna sınırına yaptığı ve yapmaya devam ettiği askeri yığınak, savaş korkularını giderek büyütüyor. Economist’in yayınladığı iki haberde, Rusya’nın olası savaş taktiklerini ve Putin’in planlarını mercek altına alan uzmanlar, vaktin giderek daraldığı konusunda endişelerini dile getirdi.
Economist’te yayınlanan haberlerde, şu ifadelere yer verildi:
Geçen haftaki diplomasi hiçbir sonuç vermedi. Vladimir Putin’in bazı taleplerini, kendisinin de çok iyi bildiği gibi, NATO’nun kabul etmesi imkansız. (Aslında temel olarak, NATO’nun hiçbir zaman yeni üyeler almamasını ve Rusya’nın tehdit ettiği herhangi bir ülkeden güçlerini çekmesini istiyor.) 19 Ocak’ta ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’nın Ukrayna’ya doğru ‘hareket etmesini’ beklediğini söyledi.
14 Ocak’ta bilgisayar korsanları, Ukrayna hükümetinin web sitelerini sabote etti ve Ukraynalıları ‘korku içinde daha kötüsünü beklemeleri’ konusunda uyardı.
100 binden fazla Rus askeri, sahra hastaneleri ve yakıt depolarıyla Ukrayna’nın doğu sınırında toplandı. “Tabur taktik grupları”, Ukrayna güçlerini bölecek ve başkent Kiev’i tehdit edecek iki cepheli bir saldırıya açık bir şekilde hazırlık yapmak üzere, Ukrayna’nın kuzeyinde Kremlin’e bağlı bir devlet olan Belarus’a geldi.
ABD, Rusya’nın kendisine bağlı askerlerin Ukrayna tarafından saldırıya uğradığını iddia ederek operasyon başlatmak istediğine dair kanıtları olduğunu söylüyor. Savaş ihtimali tehlikeli derecede yüksek görünüyor.
UYDU GÖRÜNTÜLERİ ENDİŞE VERİCİ
Rusya’nın tanklarına ve silahlarını havadan gösteren bir uydu görüntüsü kesinlikle endişe verici; Ruslara televizyon ekranlarında sunulan görüntü bundan başka bir şey değil. Savaş ihtimalinden neredeyse hiç bahsedilmiyor. Bu önemli, çünkü Putin Ukrayna’yı tekrar işgal etmeye kararlıysa, 2014’te Kırım’ı ilhak etmeden önce yaptığı gibi Rus kamuoyunu bir propaganda yağmuruna tutması beklenir.
Putin’in savaş açmanın risklerini ve olası ödüllerini nasıl değerlendirdiğini kimse bilmiyor. Ama burada düşünülmesi gereken bazı şeyler var.
Birincisi, Ukrayna’yı işgal ederse, Rusya’ya ekonomik olarak büyük zarar verir. Amerika ve AB, uzun bir mali ve ticari yaptırım listesi hazırladı. Hükümetin bu ekonomik darbeyi hafifletmek için güçlü rezervleri olmasına rağmen, Rus yaşam standartları daha da düşecek.
TOPRAKLARI ELE GEÇİRSE BİLE, TUTABİLECEK Mİ?
İkincisi, Ukrayna kuvvetleri, Putin’in burnunu kanatmaktan fazlasına muktedir. Rusya’nın üstün güçlerinin topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirmesini engelleyemezler ancak Moskova’nın bu bölgeleri elinde tutmasını bir kabus haline getirebilirler.
Üçüncüsü, Rusya’da Ukrayna’da girişilecek ölümcül bir savaşa destek yok. Yıllardır, yapılan anket çalışmaları Rusların büyük kısmının ülkelerinin ve Ukrayna’nın dostane komşular olmasını tercih ettiğini gösterdi.
Putin’in popülerliği, ruble gibi düşüyor. Rus imparatorluğunu yeniden kurmaya yönelik Donkişotvari bir arayış, özellikle çok sayıda Rus öldürülürse, Putin’in başını ağrıtabilir.
ZAMAN TÜKENİYOR
Otokratlar bile halkın kendilerine karşı dönmesi konusunda endişelenmek zorunda. (Daha fazla yaptırımla hayat standartları düşebilecek seçkinlerden bahsetmiyorum bile.) Ters giden bir savaş, Putin’in iktidarı kaybetmesine ve onunla birlikte gelen her şeye mal olabilir. Bu pervasız bir kumar olur.
Batı’nın onu caydırmak için kusursuz bir yolu yok ama yine de denemeye devam etmeli. Savaş halen daha engellenebilir ancak zaman tükeniyor.
İngiliz parlamenter James Heappey “On binlerce insan ölebilir” açıklamasını yaparken, Estonya’nın Savunma Bakanı da uyarıyı yineledi ve “Her şey silahlı çatışmaya doğru gidiyor” dedi.
İNGİLTERE VE İSVEÇ ORDU ARAÇLARI GÖNDERDİ
Batılı ülkeler en kötüsüne hazırlanıyor. 17 Ocak’ta İngiltere, Ukrayna’ya binlerce tanksavar füzesi göndermeye başladı. Birkaç gün önce İsveç, varış yeri bilinmeyen üç Rus çıkarma gemisi Baltık Denizi’nden geçerken zırhlı araçları Gotland adasına sevk etti.
Amaç muhtemelen Ukrayna’yı işgal etmek değil, zarar vermek olacaktır. Ülke Afganistan kadar büyük ve kalabalık, ayrıca 2014’ten beri 300 binden fazla Ukraynalı bir tür askeri deneyim kazandı; çoğunun ateşli silahlara erişimi var. Amerikalı yetkililer, müttefiklerine Pentagon ve CIA’in silahlı bir isyanı destekleyeceğini söyledi.
‘GÖK GÜRÜLTÜSÜ SALDIRISI’
Düşünce kuruluşu Rand Corporation’dan David Shlapak, Rusya’nın Amerika ordusunun ‘gök gürültüsü saldırısı’ dediği şeyi yapmayı düşünebileceğini söylüyor. Bu taktik, toprakları ele geçirmek yerine dar bir cephede hızlı ve derin bir saldırı ile düşman felç etmeyi amaçlıyor.
Rusya, bir düzine savaş uçağı ve iki S-400 hava savunma sistemini Belarus’a gönderdi. Kuzeyden, Belarus-Ukrayna sınırı üzerinden yapılacak bir saldırı, Rusya’nın Ukrayna başkentine batıdan yaklaşmasını ve onu kuşatmasını sağlayacak.
Bununla birlikte, savaşlar öngörülemeyen şekillerde ortaya çıkar. Rusya, İkinci Dünya Savaşı’nın doruk noktasına ulaşan muharebelerinden bu yana piyade, zırh ve hava gücünü içeren geniş çaplı bir taarruza girişmedi. Saldırı altındaki ülkeler, kolayca dağılabildikleri gibi, aynı şekilde ayakta da kalabilirler.
BU ÇATIŞMA RUYSA’NIN KENDİSİNİ İSTİKRARSIZLAŞTIRABİLİR
Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi’nden Ivan Timofeev, ‘Rusya’nın kendisinin istikrarsızlaşmasıyla sonuçlanabilecek uzun ve ağır bir çatışma’ konusunda uyarıyor.
Zafer bile pahalıya mal olur. Kremlin’in 2014’te Ukrayna’yı ilk işgali sırasında Amerika’nın Moskova’daki savunma ataşesi olan emekli general Peter Zwack, “Ukraynalılar savaşacak ve Ruslar büyük kayıplar verecek” dedi.
ABD ve Avrupalı müttefikleri tarafından hazırlanan ağır yaptırım tehdidi ve yeni bir macera için kamuoyunda destek olmaması, Putin’i duraklatıyor olabilir.