Ekointernet Haber Ulusal Haber Portalı
ABD basınında çıkan iki kritik haberde F-35’ler ciddi manada eleştirilirken, Singapur’un yayımladığı “ALIS” raporu ise şoke etti. Washington, ilk günden beri büyük tartışma konusu olan ALIS yazılımıyla, başka ülkelere sattığı F-35’i uzaktan izleyip Texas’taki ana bilgisayara kaydetme imkanına sahip oluyor. ABD böylelikle, jetlerin çıkarına ters bir amaçla kullanıldığına hükmederse, anında uzaktan müdahale ediyor.
Amerikan şirketi Lockheed Martin tarafından üretilen çok ortaklı F-35 Lightning II savaş uçağı projesi tartışılmaya devam ediliyor.
Malumunuz Türkiye, Rusya’dan S-400 sistemlerini aldığı için bu programdan çıkarıldı ve 120 adet F-35 siparişi de iptal edildi. Üretim bandından çıkan ve Türkiye’ye gönderilmek için son testleri yapılan 6 jet ise, Amerikan Hava Kuvvetlerine teslim edildi.
F-35’LERLE İLGİLİ 3 YENİ GELİŞME
Geçen hafta ABD basınında çıkan iki haber ve Singapur Ordusu tarafından yayımlanan bir rapor, bu uçakların daha çok konuşulmaya devam edeceğini gösteriyor.
AMERİKAN BASININDA YAYIMLANAN O İKİ HABER
NBC News’in savunma sanayii yazarı Sebastien Roblin tarafından kaleme alınan yazıda, F-35’lerin özelliklerinden ve artan maliyetinden bahsedildi. Uçağın teoride çok üstün özelliklere sahip olduğu belirtilen değerlendirmede, F-16 ile maliyeti karşılaştırıldı. F-35’in başta 80 milyon dolarlık etiketiyle cezbedici olduğunu söyleyen Roblin, ancak saatlik uçuşunun 36.000 dolar olduğunu ve her geçen gün problemlerin artmasıyla birim maliyetinin de giderek katlandığını belirtti. F-16’ın ise saatlik maliyetinin 22.000 dolar olduğu kaydedildi. F-35’in yüksek işletim maliyetlerine sahip olduğu, yedek parça sorunu çektiği ve halen düzeltilme aşamasında 800’den fazla sorunu olduğu aktarılan yazıda, “Ancak savunma bütçesini denetleyen Pentagon ve Kongre üyeleri, başka bir uçak tasarlarken en azından bir avantaja sahipler; F-35’in geliştirilmesindeki hatalarından ders alabilirler” denildi.
Washington Examiner’da Tom Rogan imzasıyla yayımlanan haberde ise, benzer konulara değinildi. Askeri uzmanların F-35’in artılarını ve eksilerini değerlendirdiği yazıda, “Pentagon ve Lockheed Martin, F-35 rezaletini aşmalı. F-35 programı, stratejik başarısızlığın bir başyapıtıdır” gibi çok sert eleştiriler getirildi.
ALIS SİSTEMİ NEDİR?
Autonomic Logistics Information System (ALIS) yani Otonom Lojistik Bilgi Sistemi, bu uçakların ABD’ye bağımlı hale gelmesini sağlayan bir yazılım. Her ne kadar Washington bu sistemi dünyaya, “Çeşitli kaynaklarda F-35 savaş uçaklarının harbe hazır halde kalmalarını sağlayacak gerekli lojistik hattın ve yedek parça temininin, dünya geneline yayılmış bir internet ağı ile otonom şekilde oluşturulmasını sağlamak” gibi uzun ve karmaşık bir cümleyle anlatsa da işin aslı öyle değil. Bu sistem devrede olduğu sürece, F-35’leri ABD’nin çıkarlarına ters bir amaçla kullanma imkanınız oldukça düşük. Bu sistem ABD için o kadar değerli ki geliştirilmesi için paradan kaçınılmıyor. ALIS sistemi, F-35 için 16.7 milyar dolar gibi astronomik bir faturaya sahip.
ABD, ALIS SAYESİNDE UÇAKLARI ANBEAN İZLİYOR
ALIS, uçak havadayken herhangi bir sorun yaşamışsa, bir parçasında arıza varsa bunu direkt olarak yer ekiplerine bildirir. Bu bilgi aynı zamanda Lockheed Martin’in Texas’taki ana bilgisayarına da işlenir ve bu şekilde uçakların durumu ABD tarafından anbean takip edilir.
SİNGAPUR’UN F-35 RAPORU: ALIS OLMADAN SADECE 30 GÜN OPERASYONEL KALIR
ABD’den 5. nesil savaş uçağı F-35’i almak için daha önceden niyet mektubunu sunan Singapur, işte tam da bu noktada, F-35’leri envanterine katmadan önce detaylı bir inceleme gerçekleştirdi. Singapur Hava Kuvvetleri tarafından yayımlanan raporda, bu sistemin uçağa çok şey kattığı belirtilirken, F-35’in filo yönetimi kabiliyetini, operasyonlarını ve pilotların programlanmasına ciddi destek sağladığı kaydedildi.
Ancak raporun en önemli cümleleri ise sonlara doğru kullanılıyor. Bu yazılımın öngörü yeteneğine sahip olduğu, bunun da uçağın sorunlarının çözümüne ciddi katkı sağlayacağı belirtilerek, “Bununla birlikte, ALIS gibi sistemlerin kurulması ve bakımı son derece karmaşık. Aynı zamanda büyük maliyetlere yol açıyor ve güvenlik riskleri içeriyor. ALIS’ın devre dışı kalması; uçağın lojistik, bakım ve görev planlama operasyonlarında problem çıkartabilir, uçak filosu üzerinde ağır sonuçlar doğurabilir ve potansiyel olarak jetlerin uçuşuna engel olabilir” ifadeleri kullanıldı.
Raporda, F-35’leri alan ülkenin ABD ile bir kriz yaşaması halinde, bu yazılıma yerel erişimi sağlamaya devam etmesinin Washington’ın insafına kalacağı kaydedilerek, “ALIS olmadan uçaklar sadece 30 gün operasyonel kalabilir. Böylelikle uçaklar er ya da geç kullanılamaz hale gelir” denildi.
ALIS F-35’LER İÇİN HAYATİ ÖNEME SAHİP
Daha önce de defalarca tartışma konusu olan ALIS yazılımının, bu rapor ile birlikte, F-35’ler için hayati bir önem taşıdığı bir kez daha ortaya konmuş oldu.
